Afazja to termin związany z zaburzeniami procesu porozumiewania się językowego. Jeszcze do niedawna była nieznaną przypadłością, jednak po odejściu na emeryturę w 2022 roku jednego z popularnych amerykańskich aktorów, Bruce’a Willisa, szybko rozpowszechniła się w mediach. Dlaczego? Ponieważ sam ogłosił, że cierpi na afazję i z tego powodu jest zmuszony do zakończenia swojej kariery aktorskiej. Afazja jako zaburzenie językowe wpływa na zdolność mówienia oraz komunikacji. Objawia się głównie tym, że osoba chora (choć oficjalnie przypadłość ta nie jest określana mianem choroby) ma trudności ze znalezieniem właściwych słów. Afazja w intensywnym tempie rozprzestrzeniła się wraz z koronawirusem, kiedy większość z nas musiała ograniczyć kontakt z drugim człowiekiem.
Rodzaje afazji
Słowo afazja dosłownie oznacza osobę niemówiącą (gr. Aphates, a-fasis – osoba niemówiąca, niemota). To złożone zaburzenie, które może objawiać się w różnorodny sposób, a tym samym klasyfikuje się na kilka rodzajów, w zależności też od lokalizacji uszkodzenia mózgu. Przede wszystkim wyróżnia się
tutaj afazję czuciową (sensoryczną, impresyjną, afazje Wernickiego). Jest to najczęściej występująca przypadłość związana z uszkodzeniem czuciowego ośrodka mowy. W jego wyniku u pacjenta występuje całkowite lub częściowe upośledzenie rozumienia. Może on wypowiadać słowa w niewłaściwej formie gramatycznej, nadmiernie używać neologizmów czy mówić w sposób alogiczny z zaburzoną składnią. Chory, widząc określony przedmiot, nie wie też często, czym on jest i do czego służy. Następnie wymienia się afazję ruchową (motoryczną, ekspresyjną, afazję Broca). Ta z kolei jest związana z występowaniem ostrych zaburzeń krążenia ośrodkowego układu nerwowego. Z tego powodu pacjent przejawia trudności w nadawaniu mowy, zniekształca wyrazy, formy gramatyczne oraz może posługiwać się względnie długimi okresami zdaniowymi. Wyodrębnia się także afazję mieszaną, która łączy objawy afazji czuciowej i ruchowej. Oprócz nich wyróżnia się jeszcze afazję nominalną oraz całkowitą. Pierwsza z nich określa przypadek, w którym pacjent nie potrafi nazwać określonej rzeczy, posługując się raczej jej funkcjonalnym opisem. Afazja całkowita odnosi się do sytuacji, gdzie chory zmaga się ze znacznym upośledzeniem ekspresyjnym i odbiorczym ośrodka mowy. To głębokie zaburzenie językowe, które łączy szereg objawów.
Jakie objawy występują przy afazji?
Afazja początkowo może wydawać się niepozornym problemem. Zazwyczaj objawia się w postaci “polowania na słowa” czy częstego powtarzania słów typu “ten”,”tego”. Osoby zmagające się z afazją mogą mieć trudności w komunikacji tylko w jednym obszarze, np. z układaniem sensownych zdań lub rozumieniu tego, co mówią inni. Często też mylą słowa oraz używają błędnych określeń. Objawy afazji to tak naprawdę indywidualna kwestia, zależna również od stadium przypadku. Dolegliwość może mieć łagodny lub bardzo ciężki charakter, który prawie całkowicie uniemożliwia komunikację. W wielu przypadkach pacjenci nie są świadomi swojego problemu, zwłaszcza jeśli jego objawy są “typowe” dla większości społeczeństwa. Poza mową mogą także dotyczyć trudności z czytaniem, pisaniem, w niektórych przypadkach z rozumieniem gestów oraz innych form komunikacji niewerbalnej. Podsumowując, to, jakie afazja przynosi skutki, zależy od stopnia i obszaru uszkodzenia mózgu.
W jaki sposób rozwija się afazja?
Afazja może być wywołana długotrwałą chorobą, nagłym stanem patologicznym czy uszkodzeniem wynikającym z uczestnictwa w wypadku komunikacyjnym. Jej bezpośrednimi przyczynami są z kolei: udar mózgu, wylew krwi do mózgu, guzy mózgu, choroby nowotworowe, otępienne, zatrucie toksynami czy stany zapalne organizmu wywołane drobnoustrojami. Należy wiedzieć, że organizm, a w tym mózg, potrzebuje tlenu i glukozy, aby móc odpowiednio funkcjonować. Jeżeli krążenie krwi w pewnej części mózgu zostaje przerwane, komórki wokół tego miejsca są niedożywione i w końcu zamierają. Tym samym konkretna jego funkcja zanika, co przynosi swoje skutki w zaburzeniach językowych. Udar zwykle dotyczy lewej półkuli mózgu, ponieważ to ona kontroluje większość zdolności związanych z komunikacją. Ogólnie jednak rozwój afazji może przebiegać w różnym tempie. U niektórych objawy pojawiają się nagle, a w przypadkach związanych z chorobami neurodegeneracyjnymi raczej stopniowo.
W kwestii zdrowia nie bez znaczenia pozostaje dobór odpowiednich akcesoriów sypialnianych, a w szczególności wygodnego materaca. Pod tym linkiem: abcsnu.pl/31-ochraniacze-na-materac oraz w sklepach w Piła nie brakuje wysokiej jakości produktów, które poprawiają jakość naszego codziennego wypoczynku.
Jak postępować z osobą chora na afazję?
Afazja to nie tylko problematyczny przypadek dla samej osoby chorej, ale również dla jej najbliższych osób, które chcą się z nią skutecznie komunikować. Jaką postawę wówczas zachować? Co możemy zrobić, aby właściwie zrozumieć chorego? Przede wszystkim powinniśmy uzbroić się w cierpliwość oraz pamiętać o spokojnym tempie rozmowy. Ważne jest to, aby nie przerywać choremu w trakcie wypowiedzi, nawet jeśli faktycznie mówi on wolniej. Sami możemy starać się dobierać proste słowa, które będą najlepiej zrozumiałe dla drugiej strony. Krótkie zdania i proste konstrukcje będą łatwiejsze do wychwycenia. Pomocne mogą być również pytania, na które można odpowiedzieć “tak” lub “nie”. Oprócz tego warto wykorzystywać inne formy komunikacji, takie jak pisanie, gesty, obrazki. Istotne jest oferowanie wsparcia choremu, nie wywołując na nim presji. Jeśli boimy się, że rozmowa będzie zbyt trudna, możemy zacząć od czegoś prostego, np. opowiedzieć o sobie. W ten sposób zobaczymy, jak wiele rozumie osoba, z którą prowadzimy konwersację.
Czy afazja jest możliwa do wyleczenia?
W przypadku afazji nie zawsze wiadomo, do kogo zwrócić się o pomoc i czy w ogóle ta przypadłość jest możliwa do wyleczenia. Choć nie określa się jej mianem choroby, okazuje się, że nie istnieje metoda, która byłaby w stanie całkowicie wyeliminować problem. Najczęściej podejmuje się tutaj terapię obejmującą zajęcia rehabilitacyjne oraz pracę z logopedą. Czasami, dzięki intensywnym ćwiczeniom, jest możliwe przywrócenie komunikacji na poziomie pozwalającym na codzienne funkcjonowanie. Jednak w przypadku afazji neurodegeneracyjnej kwestia leczenia pozostaje bardziej skomplikowana. Niezależnie natomiast od stadium przypadku kluczem będzie systematyczna praca nad poprawą umiejętności językowych.
Afazja okazuje się być poważnym schorzeniem, które znacznie może utrudnić codzienne życie, wpływając na karierę, rodzinę i stosunki z innymi ludźmi. Niestety jej całkowite wyleczenie nie jest możliwe, lecz regularne wizyty u logopedy czy zajęcia terapeutyczne mogą poprawić zdolności językowe chorego. Naszym zadaniem jest zachowanie spokojnej postawy i podchodzenie do tego rodzaju schorzenia ze zrozumieniem. Wsparcie bliskich czy wykorzystanie alternatywnych metod komunikacji mogą pomóc osobom z afazją prowadzić pełniejsze życie.
Przeczytaj także: Co oznacza sen o zdradzie?
